Njëzet vjet pasi djathi feta u njoh si ekskluzivisht grek, gjykata më e lartë e BE-së ka shkuar një hap më tej dhe ia ka ndaluar Danimarkës të tregtoi djathë feta jashtë unionit, përndryshe bie në kundërshtim me ligjin.
Në Athinë, lajmi shkaktoi gëzim të menjëhershëm.
“Kjo është një ditë e mrekullueshme për djathin autentik feta”, tha Christos Apostolopoulos, i cili drejton Shoqatën e Industrive Greke të Qumështit, e cila prodhon 80% të stokut të vendit. “Jemi shumë të kënaqur dhe të kënaqur. Më në fund ankesat tona janë dëgjuar.”
Greqia ka argumentuar prej kohësh se ka historinë në anën e saj. Djathi i bardhë i thërrmuar, më së shpeshti një përzierje mes qumështit të deleve dhe dhivë, u regjistrua për herë të parë në shekullin e tetë para Krishtit dhe u referua nga Homeri në veprën Odisea. Aristoteli thuhet se kënaqej me shijen e djathit.
Përpara vendimit, ministria e bujqësisë e Athinës e kishte përshkruar djathin e shijshëm si një krijim ikonë të vendit.
Feta iu dha emërtimi i të qenit një produkt grek i përcaktuar me emërtim të mbrojtur të origjinës, ose PDO, nga ekzekutivi i BE-së në vitin 2002 – një lëvizje që shumëkush mendonte se do t’i jepte asaj siguri ligjore midis shteteve anëtare.
Por as kjo, as zemërimi në Greqi, nuk e kanë ndalur Danimarkën të eksportojë “fetën” e saj në territoret jashtë BE-së, me Kopenhagën që argumentoi se ndalimi i eksportit ishte pengesë për tregtinë e lirë.
Në vitin 2019, mosmarrëveshja u thellua pasi komisioni vendosi ta çonte çështjen në gjykatën evropiane të drejtësisë, gjykatën më të lartë të BE-së, me mbështetjen e Athinës dhe Nikosiasit.
Tre vjet më vonë, gjyqtarët dhanë vendimin e tyre.
Të enjten ata deklaruan se me qëndrimin e saj, Danimarka po pengonte jo vetëm të drejtën e prodhuesve grekë për të drejtat autoriale, por edhe pozicionin e vetë BE-së në raport me tregtarët e huaj.
Rreth 30,000 fermerë grekë prodhojnë rreth 130 ton feta në vit, sipas të dhënave të mbajtura nga Shoqata e Industrive Greke të Qumështit.
Danezët kanë tregtuar “fetën” e tyre që nga viti 1963, duke e prodhuar djathin nga qumështi i pasterizuar i lopës. Në Greqi, feta prodhohet ose nga qumështi i deles së papasterizuar ose nga një përzierje qumështi deleje dhe dhie, më pas gjizë me mullëz.