Shkuan BBC
Pse po shohim temperatura kaq të larta?
Shumica e shkencëtarëve që merren me klimën thonë se përgjigja është ndryshimi klimatik.
Siç shkruan BBC, transmeton Paparaci, zyra Met vlerëson se nxehtësia ekstreme që po shohim është bërë dhjetë herë më e mundshme për shkak të saj.
Ne jemi duke u paralajmëruar se mund të përbëjë një rrezik kërcënues për jetën edhe për njerëzit normalisht të shëndetshëm, dhe thjesht shikoni ndikimin që ka në spitalet, shkollat dhe sistemet e transportit.
Tani mbani mend, kjo po ndodh kur temperaturat mesatare botërore janë rritur vetëm pak më shumë se 1C përtej niveleve që shiheshin përpara se shumë pjesë të botës të industrializoheshin.
Një gradë nuk tingëllon shumë, apo jo? Por ne po jetojmë në periudhën më të nxehtë në 125,000 vjet, sipas organit të shkencës klimatike të OKB-së, Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC).
Ne e dimë se çfarë fshihet pas kësaj – emetimet e gazit serrë të shkaktuar nga djegia e lëndëve djegëse fosile si qymyri, nafta dhe gazi, të cilat bllokojnë nxehtësinë në atmosferën tonë. Ato kanë ndihmuar në shtyrjen e përqendrimit të dioksidit të karbonit në atmosferë në nivelet më të larta të parë për 2 milionë vjet, sipas IPCC.
Pra, ku po shkon klima jonë?
Objektivi i vendosur nga OKB-ja është të kufizojë rritjen e temperaturës globale në 1.5C, nivel ky më i lartë se nivelet para-industriale. Ai thotë se duhet të shmangë ndikimet më të rrezikshme të ndryshimit të klimës.
Për ta bërë këtë, emetimet duhet të kenë arritur kulmin deri në vitin 2025 – po, në vetëm dy vjet e gjysmë.
Emetimet e CO2 nga energjia u rritën me 6% në 2021 në 36.3 miliardë ton – niveli më i lartë ndonjëherë, vlerëson Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë.
Ato praktikisht duhet të përgjysmohen deri në vitin 2030 – ne kemi nevojë për një reduktim minimal prej 43% deri në fund të kësaj dekade, sipas IPCC.
Atëherë bota duhet të zvogëlojë emetimet në zero neto deri në vitin 2050. Kjo do të thotë të zvogëlohen sa më shumë të jetë e mundur gazrat serrë dhe të gjenden mënyra për të nxjerrë CO2 nga atmosfera për të kompensuar atë që mbetet.
Është një sfidë e madhe – shumë njerëz besojnë se sfida më e madhe me të cilën është përballur ndonjëherë njerëzimi.
E mbani mend atë konferencën e madhe të OKB-së në Glasgow vitin e kaluar? Nëse të gjitha premtimet e bëra nga qeveritë atje do të zbatoheshin realisht, atëherë do të shikonim që temperaturat të rriteshin me rreth 2,4 gradë Celsius nga nivelet para-industriale deri në fund të shekullit.
Por e vërteta është se edhe nëse kemi sukses në reduktimin e emetimeve në atë objektiv vërtet ambicioz 1.5C, verat në Mbretërinë e Bashkuar do të vazhdojnë të bëhen më të nxehta.
“Në disa dekada kjo mund të jetë në të vërtetë një verë mjaft e ftohtë,” thotë profesoreshë Friederike Otto, një shkencëtare klimatike në Imperial College London.
Ne duhet të presim valë të nxehta gjithnjë e më të gjata në të ardhmen, thotë profesor Nigel Arnell, një shkencëtar klimatik në Universitetin Reading.
Ne do të shohim më shumë alarme për shëndetin në një kohë të nxehtë si kjo, më shumë ditë stresi të nxehtësisë – ditë kur është shumë nxehtë për të punuar, paralajmëron ai.
Pra, çfarë po bën Mbretëria e Bashkuar për këtë?
Askund afër zgjidhjes përfundimtare, është përfundimi i zymtë i Komitetit të Ndryshimeve Klimatike (CCC), këshilltarët e qeverisë për ndryshimet klimatike.
Kryeministri Boris Johnson paralajmëroi se bota ishte në “një minutë deri në mesnatë” për ndryshimin e klimës në fjalimin e tij në hapjen e konferencës së klimës në Glasgow.
Por në një raport mbi përparimin e MB drejt zeros neto, CCC paralajmëroi se politikat aktuale të qeverisë së tij nuk kanë gjasa të bëjnë këtë punë.
Ai tha se qeveria ka vendosur shumë objektiva dhe ka vendosur shumë politika, por paralajmëron se ka “prova të pakta” që këto synime do të realizohen.
Dhe vendi nuk po bën mjaftueshëm për t’u përgatitur për valët më të shpeshta dhe më intensive të të nxehtit që do të sjellë ndryshimi i klimës.
Valët e të nxehtit shkaktuan 2000 vdekje të tjera në vitin 2020, sipas Agjencisë së Sigurisë Shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar.
Kjo shifër ka të ngjarë të trefishohet në dekadat e ardhshme pa veprimin e qeverisë, sipas baroneshës Brown, nënkryetare e Komitetit të Ndryshimeve Klimatike.
“Ne i kemi thënë qeverisë për më shumë se 10 vjet se nuk jemi aspak të përgatitur në MB për motin vërtet të nxehtë që po shohim tani,” thotë ajo – veçanërisht nxehtësia ekstreme që shumë njerëz përjetojnë në shtëpitë e tyre.
Është një “turp” që njerëzit po vdesin nga i nxehti – ose nga i ftohti – në MB, thotë profesoresha Hannah Cloke e Universitetit të Reading.
Shumica e ndërtesave dhe infrastrukturës në Mbretërinë e Bashkuar nuk janë projektuar për të përballuar llojin e temperaturave që po shohim këtë javë dhe shumë më tepër duhet bërë për t’i përshtatur ato, thotë ajo.
“Ne kemi bërë përparime të mëdha në parashikimin e kushteve ekstreme të motit dhe klimës në vitet e fundit. Tani na duhen sistemet në mënyrë që njerëzit dhe qeveritë të veprojnë sipas paralajmërimeve që mund të japim, qoftë tre orë, tre ditë ose tre dekada përpara. “