Dikush mund të lidhë automatikisht fenomenin e dëgjimit të zërave joekzistues me gjendje neurologjike si skizofrenia. Megjithatë, tani është treguar se në kushte të caktuara çdokush mund të dëgjojë zëra që nuk janë aty.
Shkencëtarët nga Universiteti Politeknik Federal i Lozanës në Zvicër dhe ata nga Universiteti i Savoie Mont Blanc në Francë donin të hetonin se çfarë shkakton halucinacione dëgjimore-verbale – domethënë situata në të cilat një person dëgjon një zë, por nuk ka asnjë person që flet.
Studimet e mëparshme kanë sugjeruar se këto halucinacione shkaktohen ose nga paaftësia e personit për t’u distancuar siç duhet nga mjedisi ose nga një besim ose supozim i fortë që shkon përtej asaj që po ndodh në të vërtetë në mjedis. Ekipi donte të testonte të dyja hipotezat.
“Këtu ne kemi zhvilluar një metodë të re për të nxitur halucinacione dëgjimore-verbale në një mjedis të kontrolluar laboratorik duke integruar metodat e perceptimit të zërit me stimulimin sensorimotor, i cili na lejon të hetojmë të dyja metodat kryesore,” shkruajnë shkencëtarët në punimin e tyre.
Ekipi përshtati një teknikë që kishin përdorur më parë, dhe kur pjesëmarrësit shtypën një buton përpara tyre, një krah robotik i futi në shpinë. Në këtë eksperiment të ri që përfshinte 48 pjesëmarrës, vonesa e shpimeve ishte e ndryshme dhe vullnetarët mbanin kufje që dëgjonin tinguj dhe zhurma qetësuese të ngjashme me ujëvarat dhe herë pas here dëgjonin zëra – si të tyre ashtu edhe të tjerëve.
Ashtu si me testin e mëparshëm të shtypjes së butonave, pjesëmarrësit raportuan se ndjenin praninë pas tyre për shkak të goditjes, dhe disa prej tyre thanë gjithashtu se dëgjuan zëra përmes kufjeve që nuk ishin aty.
Mos u trembni
Fenomeni i dëgjimit të zërave ishte më i zakonshëm nëse pjesëmarrësit dëgjonin zërin e dikujt tjetër në vend të zërit të tyre dhe nëse kishte një vonesë më të madhe midis shtypjes së butonit dhe goditjes së dorës. Dukej sikur pjesëmarrësit kishin shpikur një zë vetëm për ndjenjën se dikush ishte pas tyre.
Shkencëtarët besojnë se këto rezultate janë provë e mjaftueshme që të dyja teoritë rreth induksionit të halucinacioneve janë të sakta: pjesëmarrësit nuk arritën të monitoronin siç duhet mjedisin dhe u ndikuan fuqishëm nga përshkrimi i asaj që po ndodhte rreth tyre.
Vihet re se frekuenca e zërave që nuk janë aty rritej me kohëzgjatjen e testeve, kështu që pjesëmarrësit kishin më shumë gjasa të dëgjonin tinguj fantazmë pasi eksperimenti po përfundonte, shkruan Science Alert.
Në fund të fundit, të dish se çfarë i shkakton këto halucinacione është e rëndësishme për të kuptuar lidhjen e tyre me kushte të tilla si sëmundja e Parkinsonit. Është gjithashtu një tregues që nëse dëgjoni një zë në kokën tuaj, nuk duhet të jetë një arsye e menjëhershme për panik.
“Përveç risisë dhe ndikimit të rëndësishëm metodologjik, këto rezultate hedhin dritë të re mbi fenomenin e halucinacioneve dëgjimore, duke ofruar mbështetje eksperimentale për të dy interpretimet në dukje të kundërta,” shkruajnë shkencëtarët në një punim të botuar në revistën “Psychological Medicine”.